Lezing Paul van Dun over ‘Bergh in de jaren 30’ (07-11-2024)
(wanneer) Donderdag 7 november 2024 20u
(waar) 't Barghse Huus 's-Heerenberg
Geplaatst op woensdag 17 januari 2024 om 8:18 — Laatst bijgewerkt op zaterdag 6 april 2024 om 10:54
Donderdag 7 november 20.00 uur in ‘t Barghs Huus: Lezing Paul van Dun over ‘Bergh in de jaren 30’
Historicus Paul van Dun deed tien jaar lang gedegen onderzoek naar de jaren 30 in Bergh, een tijd van crisis, armoede en spanningen. In november 2023 promoveerde hij op dit thema bij de Rijksuniversiteit Utrecht. Hoe ging de gemeente met deze situatie om ? En wat was de rol van vakbonden, politieke partijen en de katholieke kerk?
De spreker geeft een bijzonder inzicht in deze roerige periode van Bergh.
Locatie: 't Barghse Huus 's-Heerenberg
Op 10 november verdedigde Paul van Dun zijn proefschrift ‘Bergh in de jaren dertig’. In deze dissertatie onderzocht Van Dun de situatie in het Gelderse Bergh tijdens de Grote Depressie van de jaren dertig.
Bergh
De Gelderse plattelandsgemeente Bergh ligt op de grens van de Achterhoek en de Liemers en ligt pal tegen de Duitse grens, niet ver van Emmerik. In de jaren dertig werkte 40 procent van de bevolking in de agrarische sector en 20 procent in de handel en dienstverlening. De 40 procent die in de nijverheid werkte was vooral aangewezen op werkgelegenheid in omringende plaatsen, waaronder Emmerik in Duitsland. Met 93 procent van de bevolking die katholiek was, was de invloed van het katholicisme overal zichtbaar en vormde de religie een belangrijk onderdeel van het collectief normbesef.
Crisisslachtoffers
Twee vragen staan centraal: ten eerste de vraag hoe de Berghse crisisslachtoffers – arbeiders, boeren en middenstanders – deze crisis beleefden en overleefden, en ten tweede de vraag of er factoren waren die het beleven en overleven in Bergh anders maakten dan elders in Nederland.
Van Dun gebruikt theorieën over relatieve deprivatie, het ontstaan van collectieve actie, gender en discriminatie om een verklaring te bieden voor de individuele en collectieve reacties op de crisisverschijnselen, alsmede de overlevingsstrategieën van de crisisslachtoffers. De crisisslachtoffers komen zelf aan het woord, voor zover de bronnen dat toelaten.
Verschillen
Extreme verschillen met de rest van Nederland heeft Van Dun niet gevonden, maar toch kwamen er uit zijn onderzoek een aantal factoren naar boven. Zo hielpen de moestuinen van de bewoners bij de voedselvoorziening en bood de arbeidsmarkt in het nabijgelegen Duitsland mogelijkheden om de werkloosheid te verminderen. Ook de invloed van het katholicisme is merkbaar, onder andere in de verkiezingsuitslagen.
Tekst: Activiteiten
