Cursus Barghs - Deel 4 Grammatica
Geplaatst op dinsdag 4 mei 2021 om 20:44 — Laatst bijgewerkt op maandag 29 november 2021 om 18:36
Volgende invuloefeningen toetsen de kennis van de diverse woordsoorten (werkwoord, voornaamwoord etc.) Daarbij wordt steeds verwezen naar het boek ‘Grammatica van ’t Barghs’ (GRAB).
Oefening 4.1
Opdracht vooraf: Bestudeer de persoonlijke voornaamwoorden
(GRAB, pag. 12)
- Ik mag Ingrid wel. Met ……… praot ik graag
- Harry is marge jäöreg. Wat gaef gi-j ………?
- Karin was in de discotheek. He’j ………….. nog gezie:n?
- Hent, ik belaof……… da’k ’t zal doe:n.
- Theet, ik zal ………….. opbelle, as ’t geet.
- Ze ware te laat. Dat ha’k niet van………. verwach.
- Dat zun rare minse. Ik wil met………… niks te doe:n hebbe.
- Ik ken ow toch! Bun .............. niet van Bae:nse?
- Batje, dah had ik nie:t van ………gedach.
- Goeiedag vrouw Jansen, kan’k ………..effe spraeke?
- Ik gao ook naor ’t fees, haal gi-j …………op?
- Dora dans graag. He’j al met…………………gedans?
- Ik heb ’n ni-j mobieltje, wi’j …………… 's zie:n?
- Ow schoe:n zun verslette. Gi-j mot …………. weg smiete.
- Hoe kump’e aan den wage? Hi-j het …………..geleend.
- Gillie zunt brave kindere. Met…………. ku’j goe:d praote.
- Begriep……….. now wat ……….. wil?
- Zi-j was d’r ook. Hoe is ‘t…………………..bevalle?
- Mien bruurs wone in Azem. Ik bezuu:k ………..duk.
- Aleid, ik wet ’t nog nie:t, zeg ‘t………. asteblie:f!
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.2
Opdracht vooraf: Bestudeer de persoonlijke voornaamwoorden (GRAB, pag. 12)
- Wet (u)………….nie:t, dah (zij)………(u) ………..kent
- Ik heb (jullie)… toch gezeid, dah (jullie)…niet kunne komme.
- Kö'j (mij)………. 10 Euro lene?
- Ober, breng (mij)……….. ’n glaeske bier!
- Hoe geet ’t met (je)……………?
- Hol (je)……….. d'r (je)…….. efkes bute.
- Dit is iets veur (haar)………………………..
- He'j (hun)….................. ook koffie gegaeve?
- Ik kon (hem)…..... wel veur de pens trampe.
- Doe (haar)…......... ook 'n kumke koffie.
- Wah (heb je) ....................veur de verjeurdag gekrege?
- (Zij)....................... is goed te pas.
- Kan 't ( jullie)….......... wat schaele?
- Wi-j konne (ze)…............ niet uutstaon
- Zonder ( haar)…………… bun'k niks.
- Ik heb (u)…..... toch uutgeleg da’k (hen)…........niet ken.
- Je(…...) mot (je)...............schame.
- Met ( haar)………he’k meer te doe:n as met (hem)……..
- Waor het (zij)…………….(jullie)……………. gezie:n?
- Könne (jullie)…………. (ons)…….. verstaon.
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.3
Opdracht: Vervang onderstaand het vetgedrukte door een persoonlijk voornaamwoord
(GRAB, pag 12)
Voorbeeld:
Vraag: Gif Karel aan Ingrid ’t boek?
Antwoord: Jao, hi-j gif eur ’t boek
- Zal Hent ’t huus noch verkope?
- Zal Aleid een vriendin uutneudige?
- Hebbe de kinder de fietse van de olders gekrege?
- Zat Dötje in de bioscoop naeve de onderwiezeres?
- Kunne gillie mien zie:n?
- Zie:t gi-j ons?
- Kuch ow vader disse wage?
- Was ow oma al bi-j de dokter?
- Het de buurman de krant vergaete
- Brich de ober de gaste ’t aete meteen?
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.4
Opdracht: Bestudeer de bezittelijke voornaamwoorden
(GRAB, pag. 13)
Voorbeeld:
Vraag: Is dat de mantel (van uw) ……………… vrouw?
Antwoord: Is dat de mantel van ow vrouw?
- Is dat de mantel (van uw) ……………… vrouw?
- Het hi-j (jullie)……………auto al gezie:n?
- Hoe old is (zijn)…………. vader?
- (Haar)…………… jongste bruur is ’n näölpens.
- Gaef mien effe (zijn)…………….adres!
- (Haar)…………… man was gauw mietereg.
- Ik zal (mijn )………. zuster de groete doe:n.
- Hi-j is ’n vriend van (hun)……… zwaoger.
- (Mijn)…….. brie:f lig in ’t laejke van van Nispen.
- Woorum het (haar)… vader ’t aan (onze)….olders gegaeve?
- Hi-j is bi-j (jullie)…………….pastoor goe:d geleje.
- (Hun)…………hund luustere alleen nao mien.
- Veur (uw)……………baas mo’j alles doe:n.
- (Mijn)……… Vader hölt völ van (mijn)……… moe:der.
- Wat is (jullie)……………….huus?
- (Zijn)………….zuster woont naeve (mijn)………. tandarts.
- (Mijn)………… mes is slee. Kan’k (jouw)…….. mes gebruke?
- Örges mot (jouw)……….. en (mijn)……….. auto staon.
- (Jullie)…………………. opa begint hummelig te worde.
- (Zijn)…………………..bruur wark bi-j (mijn)……….. ome.
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.5
Opdracht: Herhaaloefening persoonlijke- en bezittelijke vnw gemengd
(GRAB, pag 12,13)
- Ik heb ’t (jullie)… al duk gezeid, dah (jullie)…fiets hier weg mot.
- Kö’j (haar)……….vertelle, dah (haar)……… tas gevonde is?
- Waor is (zij)…………? Ik zuu:k (haar)……. al de hele tied.
- Kan ik ( u)………………….iets vraoge?
- Hebbe (jullie)…....... (je)…..... huuswark klaor?
- Ik zag (je)………… lope.
- De paddestuu:l zolle (je)….. in de nek gräöje.
- Hoe old is (je)…………. jongste zoon?
- Ik kan (je)………… d’r niet met helpe.
- Ik dank (u)……… veur (uw)……………lekkere balkebri-j.
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.6
Opdracht: Zet de zelfstandige naamwoorden in het meervoud
(Bestudeer het mv van de zelfst nw GRAB, pag. 9)
Voorbeeld:
Vraag: De (blaag)………… zun lasteg vandaag
Antwoord: De blage zun lasteg vandaag
- Ik heb kolde (vinger)……………….
- Hi-j het 2 (huus)………………………
- Wi-j hemme de (fiets)……………… verkoch.
- In de wei staon völ (peerd)……………………..
- De (glas)………… wiere vol geschonke.
- Aan de muur hienge mooie (schilderi-j)…………………
- (Computer)………….. kö’j nie:t misse.
- Mien beide (bruur)………… zun al getrouwd.
- He’j de (hand)……….. al gewasse?
- Disse boer het 30 (koei)…………….
- (Kanien)………….. lusse graag (wortel)……………….
- De (oog)………….valle mien dich.
- Bi-j de bond kö’j (ei)……… kope.
- Ik laes niet graag dikke (boek)………………..
- Hi-j geet twee (aovend)…………. nao school.
- Zi-j het kolde (voe:t) ………………..
- De (raam)……………… staon los.
- Zien (dochter)………………….wone in de buurt
- In de kas liggen 2 (slieps) …………….
- De (kömke)……………….. en (schötteltje) …….. zun d’r.
- Zien (kind)….........zun al groot
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.7
Opdracht: Maak er een verkleinwoord van
(Bestudeer de verkleinwoorden GRAB, pag. 9)
Voorbeeld:
Vraag: bos
Antwoord: buske
- toe:t
- taofel
- moes
- potlood
- stoe:l
- meid
- glas
- laepel
- pan
- bloem
- lamp
- draod
- pak
- boot
- bal
- tas
- batteri-j
- bord
- blok
- man
- vriend
- doek
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.8
Opdracht: Bijwoorden, voorzetsels, voornaamwoorden, vul in
(GRAB, pag 51,50,13,14,15)
- (Wie)………….. kent (die)……………man en (deze)……. vrouw?
- De eerste, (die)……………….. ’t wet, mag ‘t holde.
- In (deze)……………………tied van ’t jaor is ’t gres gelp.
- (Wat)………….. ha’j dan eiges gedach?
- Gao’j (mee)……………….?
- Hier gao’j (naar) ……………….. Zeddam.
- (Die)………… auto stond (voor) ……… ’t gemeentehuus.
- Maak ’t raam is (open)………………………..
- Gi-j kunt ’t beste (opnieuw)…………………..beginne
- Dat is (erg) …………… zat.
- Ik ken (mezelf)……
Oplossing: <klik hier>
Oefening 4.9
Opdracht: Zet het werkwoord in de O.T.T en O.V.T.
(Bestudeer de werkwoorden GRAB, pag. 49)
Zwakke werkwoorden
Voorbeeld:
Vraag: Inge (danse)……………….allejekes goe:d
Antwoord: Inge dans allejekes goe:d / Inge danste allejekes goe:d
- Hi-j (wandele)………… in de bos.
- Zi-j (warke)……………. as ’n peerd.
- Ik (luustere)…………… duk naor de radio.
- Batje (gebruke)……….. zien olde pantoefels.
- Opa (roke)…………… as een schorsteen.
- Hi-j (spölle)……………d’r niet met.
- Oma (stönne)…………… de hele tied.
- Gi-j (kwatse)…………………. mien te völ af.
- Hi-j (stippe)……….. ’t kuukske in de koffie.
- Marie (poetse)……….eur gebit.
- Zi-j (vertelle)…………….. mooie verhale.
- Gi-j (verdiene)……… meer.
- Wi-j (batere)……………. wiejer.
- Ik (geleuve)……………. ow niet.
- Gillie (heure)………….. d’r ook bi-j.
- Hi-j (lere)………………… al aardig.
Oplossing: <klik hier>
O.T.T. = Onvoltooid Tegenwoordige Tijd
O.V.T. = Onvoltooid Verleden Tijd
Oefening 4.10
Opdracht: Zet het werkwoord in de O.T.T en O.V.T.
(Bestudeer de werkwoorden GRAB, pag. 16-45)
Onregelmatige en sterke werkwoorden
Voorbeeld:
Vraag: Ik (laeze)…………………….. nooit de krant.
Antwoord: Ik laes nooit de krant / Ik las nooit de krant
- Zien vader (drinke)…………...graag ’n borreltje.
- Hi-j( drage)…………………. nooit galge.
- Zien zuster (aete)…………….altied in de kantine.
- Spoe:ke (gaeve)………………….. ’t nie:t.
- Hi-j (helpe)………….. mien met de boekholding.
- Den kael (waege)…………………….. honderd kilo.
- Hi-j (laote)……………. ‘t geld zitte.
- De vlie:ger (hange) …………. in de boom
- Hi-j (lope)……………….. zich de been uut de kont.
- Mien moe:der (slaope)………. völ.
- Zi-j (kie:ke)……………………….. un bitje däözelig.
- Hi-j (griepe)………………... ‘m bi-j de kladde.
- Zi-j (ruke)…………………… nao zweit.
- De stofzuger( zoe:ge)………………….. niet meer zo goe:d.
- Dah kind (roe:pe)……………………….. um zien moe:der.
- Hi-j (lope)……………. weer as ’n kievit.
- Zi-j (valle)…………………….. bes met.
- Hi-j (naeme)………………….. altied de binneboch.
- Hi-j (brenge)…………………. eur nao huus.
- Volges mien (vrieze)…………….’t niet meer.
- (Wasse)…………………. gi-j ow nie:t
- Zien baas ( praote)…………volges mien te völ.
- En ook (make) ………….hi-j d’r duk wat van.
- Den koe (ligge)…………………….hier gemutelek in de wei.
- Zi-j (holde)…………………… van joekseri-j.
- Mien opa (hebbe)………………. de ore kot aan de kop.
- De buurman (staon) ………………….te lie:ge.
- Hi-j (hebbe)…………………. alle tied.
- Gi-j (zölle)……………………. d’r wel gin spiet van hebbe.
- Mien vader (worde)………………. 50.
- Dat bier (smake)………………… mien nie:t.
- Ik (zun)…………………. ’t leed.
- (Make)……………….jullie nog gruun?
- Wi-j (zun)………………….. te gauw.
- Mien vrouw (holde)…………… van lekker aete.
- Zi-j (kope)…………… altied bi-j de ALDI.
- Hi-j (könne)…………….. um goe:d rake.
- Tot woensdag (gaon)…………. d‘r alles aan de lat.
Oplossing: <klik hier>
- O.T.T. = Onvoltooid Tegenwoordige Tijd
- O.V.T. = Onvoltooid Verleden Tijd
Tekst: Harry Derksen
